Sinh non là cuộc chuyển dạ từ tuần 22 đến tuần thứ 37 của thai kỳ. Hậu quả của việc sinh non ảnh hưởng đến mẹ và bé, những đứa trẻ sinh non có t
Nguyên nhân sinh non
– Nguyên nhân cụ thể của sinh non thường không rõ ràng. Một số yếu tố nguy cơ nhất định có thể làm tăng nguy cơ sinh non, nhưng sinh non cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ mang thai không có yếu tố nguy cơ nào được biết đến.
– Một số nguyên nhân sinh non thường gặp:
+ Nguyên nhân từ mẹ: Mẹ có dị dạng tử cung, tăng huyết áp, nghiện rượu, hút thuốc lá, lao động quá mức.
+ Nguyên nhân từ thai: Đa thai
+ Nguyên nhân từ nhau thai: Nhau bong non, nhau tiền đạo
Các dấu hiệu, chẩn đoán và xử trí ban đầu của dọa sinh non
Các dấu hiệu dọa sinh non
+ Thai phụ bị đau tức vùng bụng dưới, đau có tính chất từng cơn, ra dịch nhầy hoặc dịch màu hồng âm đạo
+ Có cơn co tử cung với tần suất 2 cơn/10 phút, thời gian co cứng dưới 30 giây; khám thấy cổ tử cung đóng hoặc mở dưới 2cm
– Khi thai phụ có những dấu hiệu dọa sinh non như đau âm ỉ hoặc đau từng cơn vùng bụng dưới, ra dịch nhầy hồng âm đạo thì cần phải đến ngay trung tâm y tế chuyên khoa để kịp thời chẩn đoán và xử lý
– Sau quá trình khai thác thông tin triệu chứng, khám thai, thai phụ sẽ được siêu âm thai, đồng thời đo chiều dài cổ tử cung qua siêu âm.
– Chẩn đoán dọa sinh non trên siêu âm:
+ Chiều dài cổ tử cung rút ngắn dưới 20mm, nguy cơ dọa sinh non đối với những thai phụ có chiều dài cổ tử cung ngắn (Định nghĩa CTC ngắn khi chiều dài cổ tử cung đo được <25mm ở tuần thai 16 đến 24 tuần)
+ Cổ tử cung có hình chữ V
+ Khuyến cáo khảo sát cổ tử cung bằng siêu âm đầu dò âm đạo.
Ca lâm sàng dọa sinh non tại Bệnh viện đa khoa Medlatec
+ Ngày 05/12/2023, thai phụ tên NTVA 34 tuổi, ngụ tại Phúc Xá, Ba Đình, Hà Nội, thai phụ đang ở tuần thứ 32 thai kỳ có triệu chứng đau vùng bụng dưới, đau từng cơn kèm ra máu âm đạo. Sau khi vào bệnh viện đa khoa Medlatec, thai phụ được siêu âm thai và siêu âm đầu dò âm đạo được chẩn đoán dọa sinh non với hình ảnh siêu âm đo được chiều dài cổ tử cung 20mm, mở hình chữ V, bệnh nhân được xử trí giảm co và chuyển viện kịp thời để theo dõi
Hình ảnh cổ tử cung mở hình chữ V
Hình ảnh chiều dài cổ tử cung 20mm
+ Qua trường hợp lâm sàng, có thể thấy việc phát hiện sớm và kịp thời dọa sinh non có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với thai phụ và trẻ, đặc biệt cần theo dõi thai định kỳ bằng siêu âm thai để đánh giá chiều dài cổ tử cung
Xử lý và điều trị dọa sinh non
+ Thuốc giảm hoặc cắt cơn đau tử cung
Nifedipin: là lựa chọn trong thuốc giảm co tử cung, ngoại trừ trường hợp bị chống chỉ định
Chống chỉ định: huyết áp thấp, tiền sản giật, các bệnh tim mạch như suy tim, nhiễm trùng ối, suy thai, xuất huyết trước sinh, cẩn thận khi dùng đồng thời với với Salbutamol và các thuốc có thành phần của MgSo4
Salbutamol : Là lựa chọn thứ 2, ngoại trừ trường hợp bị chống chỉ định
Chống chỉ định: Không dùng đồng thời với Nifedipin do có tác dụng “hiệp đồng”; không dùng cho phụ nữ bị suy tim, suy tim thai, tiểu đường, bệnh tuyến giáp.
+ Liệu pháp Corticoid
Tác dụng: Tăng sản xuất surfactan, thúc đẩy sự tăng trưởng của mô liên kết, giảm suy hô hấp ở trẻ thiếu tháng.
Chỉ định: Có thai từ 28 tuần đến hết 34 tuần tuổi.
Hậu quả của sinh non
– Chuyển dạ sớm có thể dẫn đến sinh non. Sinh non càng xảy ra sớm thì nguy cơ sức khỏe cho em bé càng lớn. Nhiều trẻ sinh non cần được chăm sóc đặc biệt tại phòng chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh.
+ Trẻ nhẹ cân
+ Dễ bị tử vong hoặc suy hô hấp do phổi trẻ chưa hoàn thiện. Ngoài ra có thể mắc các bệnh lý viêm phế quản, viêm phổi trong quá trình phát triển
+ Trẻ có thể mắc các bệnh lý tim bẩm sinh, mù, điếc…
– Một nguy cơ nữa là trẻ sẽ bị chậm phát triển về thể chất và tinh thần, gánh nặng cho gia đình và xã hội
Dự phòng sinh non
– Không nên sử dụng chất kích thích trong quá trình mang thai như rượu bia, thuốc lá.
– Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng hợp lý
– Không làm việc nặng hay tập luyện quá sức trong thai kỳ, đặc biệt những thai phụ có yếu tố nguy cơ cao của dọa sinh non.
– Theo dõi thai định kỳ tại các cơ sở có phòng khám chuyên khoa sản, với những trường hợp đa thai cần theo dõi thai kỳ ít nhất 2 tuần một lần, siêu âm đánh giá chiều dài cổ tử cung.
– Đến ngay cơ sở y tế khi có triệu chứng đau bụng vùng bụng dưới, đặc biệt đau từng cơn và ra dịch nhầy hoặc dịch máu âm đạo.
Khám thai ở đâu để phát hiện sớm nguy cơ và theo dõi dọa sinh non
Ngày nay, cùng nhiều phòng khám thai ra đời, việc lựa chọn cơ sở uy tín là hết sức quan trọng. Khám thai đúng bác sĩ chuyên khoa, siêu âm thai đúng thời điểm, siêu âm thai sớm và định kỳ sẽ giúp người mẹ và bác sĩ phát hiện sớm để theo dõi, chẩn đoán và có hướng điều trị phù hợp.
ỷ lệ tử vong sau sinh cao hơn và tỷ lệ nhiễm bệnh nhiều hơn so với trẻ đủ tháng. Vì vậy, sản phụ và gia đình phải có kiến thức nhận biết sớm triệu chứng cũng như dự phòng sinh non.
